Zintuigen en levensprocessen

Zintuigen en levensprocessen - Rudolf Steiner

   Waarom zou een mens zich bezig moeten houden met het onderwerp 'zintuigen en levensprocessen'? Kun je niet beter met meditatie aan de slag gaan als je je blik spiritueel wilt verruimen? Levert dat niet meer op dan je te verdiepen in je zintuiglijke waarnemingen of in de fysiologische functies die je in leven houden?
   Het is net als met andere grote onderwerpen waarvan de antroposofie de studie mogelijk maakt, zoals voeding, levensfasen, karma of kunst. Je merkt al gauw dat je er nog bijna niets van af wist, je raakt enthousiast voor het thema en je kijkt ineens door vensters die uitzien op nieuwe landschappen. Al doende merk je dat je de essentie van het leven niet kunt begrijpen als je niet weet hoe het zit met zintuigen, voeding enzovoort. Tegelijk blijkt het bestuderen van zintuigen en levensprocessen een verrassend nieuwe manier te zijn om de antroposofie te leren kennen.

Uit het nawoord van Edmond Schoorel

Rudolf Steiner - een biografie

 Rudolf Steiner

Een biografie

W.F. Veltman

Begeleidend schrijven van W.F. Veltman bij het verschijnen van de herdruk van zijn biografie over Rudolf Steiner:

We zijn zover gekomen in de ontreddering dat overal de vraag klinkt: Hoe moet het verder?


Dan moet je eerst weten waar de schoen werkelijk wringt.
Zou het niet zijn door een globaal gebrek aan ONZELFZUCHTIGHEID?


In het hier aangeboden boek vindt u de levensgeschiedenis van een onzelfzuchtig mens.
Van zijn vroege kindertijd tot zijn dood vervolgen wij de ontwikkeling van een van de meest uitzonderlijke genieën die de geschiedenis van de mensheid ons toont.
Het is goed naar hem te luisteren alleen al door wat zijn levenshouding zegt.
Zijn leven en zijn werk vormen een duizendvormig antwoord op de vraag: Hoe moet het verder?


Dit boek is een heruitgave. Er is eigenlijk niets veranderd, enig licht gesleutel aan stijl en taalgebruik. Na dertig jaar is het actueler dan ooit.

Johannes

Kruisiging van Christus - Isenheimer Altaar

Matthias Grünewald

Het Isenheimer altaar van de schilder Matthias Grünewald in Colmar toont ons links naast de gekruisigde de grootse gestalte van Johannes de Doper. Achter hem lezen we in het Latijn de woorden "Hij moet groeien ik moet afnemen." Daarbij wijst hij duidelijk naar de gekruisigde. Johannes wordt hier met het witte lam afgebeeld, het offerlam, het lam Gods dat de zondenlast der wereld op zich neemt.

Met deze uitspraak beklemtoont Johannes opnieuw het keerpunt in de tijd. Zelf tot grote hoogte meegegroeid, wijst hij op degene, die nu op aarde klein geboren is en in de toekomst in de mensen tot grote hoogte groeien wil. In die zin is de tijd van Johannes voorbij, hij moet afnemen.

uit: Schipper mag ik overvaren

Juul van der Stok

Na de dood

We willen tijdens ons leven graag op reis, andere landen zien. Als we op reis gaan , bereiden we ons meestal grondig voor - helemaal als we gaan emigreren. Ook een routekaart en/of navigatiesysteem, waarbij een stem ons de weg wijst, ontbreekt niet. We moeten wel alert blijven en ons niet gedachteloos laten leiden. We pakken onze koffers en zijn zoveel mogelijk op van alles en nog wat voorbereid. Er is op aarde zo'n grote verscheidenheid aan landschappen; zou dat in de geestelijke wereld ook niet zo kunnen zijn?

En... als we gaan sterven? We horen nog al te vaak: "dat zien we dan wel" of: "dat kun je niet weten"! Zijn we werkelijk op zoek gegaan? Is het angst die ons van het sterven afkeert?

We zien en beleven na het sterven in de geestelijke wereld slechts dat, wat we ons hier op aarde reeds aan voorstellingen van de geestelijke wereld eigen hebben gemaakt. Onze verbinding met de aarde, onze gang door het leven op aarde heeft nu eenmaal een betekenis die door niets vervangen kan worden. Als wij tijdens ons leven niet over de geestelijke wereld hebben nagedacht, als we slechts materialistisch voortgeleefd hebben, erger nog: als we met de gedachte "dood is dood" hebben geleefd, dan zien en herkennen we nauwelijks iets in de geestelijke wereld. Als we ons op aarde reeds oriënteren, is dat ook een grote hulp voor onze gestorvenen. Wij zullen doorwerken in hun rijk en zij zullen doorwerken in ons leven.

uit: Na de dood - Hoe bereiden we ons voor op het leven na dit leven?
Renée Zeylmans

het Schoenlappertje

Het Schoenlappertje en andere sprookjes

bewerkt voor kleutereuritmie door

Godelieve Meijer

Afbeeldingen uit het boek:

Het egeltje

Egeltje

Heike Stinner

De egel komt in 't eendere schemeruur

schuifelen langs de plavuizen van de schuur.

De ademsporen van zijn spitse snuit

gaan op de kille stenen aan en uit

omtrent de stille mens, die met geduld

zijn schuwheid went en de aarden schotel vult

en wacht, totdat de kleine ruige hand

zich tastend vastgrijpt aan de schotelrand.

Dan drinkt het dier. Even, als in verstaan, 

zien twee bevredigden elkander aan.

Ida Gerhardt

uit: Spreuken, gedichten en liedjes voor kinderen

De wil van U

Hoe kun je als leerkracht meer toekomstgericht werken. Voor een studie op het antwoord op deze vraag moet u bij het boek De wil van U zijn, geschreven door vrijeschoolleraar Henk Kranenborg. Het boek ontstond door een serie artikelen die Kranenborg, als reactie op de invloed van de inspectie in scholen, publiceerde in de Lerarenbrieven, een maandelijks blad voor vrijeschoolleraren.
De wil van U is een studie waarin de zeer populaire Theorie U van Otto Scharmer wordt toegepast op de praktijk van het lesgeven om meer toekomstgericht te kunnen werken. Daarbij geeft Kranenborg een uitgebreide beschrijving van het U-proces van Scharmer, en koppelt deze aan werk van Steiner en diverse verhalen en sprookjes.
Het wordt duidelijk dat Kranenborg een cultuuromslag in het vrijeschoolonderwijs wenst en nodig acht, en daarmee is het een leraar die toekomstgericht durft te kijken.

Bespreking van Kirsten Flierman in Motief 163 juni 2012

Stemmingen

Stemmingen

Joop van Dam

 uit de Inleiding:

Tussen het innerlijk van de mens en zijn lichamelijkheid bestaat een intensieve samenwerking. Het bewustzijn, dat in gedachten, gevoelsbelevenissen en wilsacties tot uitdrukking komt, bepaalt mede het functioneren van het lichaam. Omgekeerd heeft de lichamelijke constitutie invloed op het bewustzijn.
    De grondstemming van de ziel, anders gezegd het innerlijk klimaat waarin zich het bewustzijn voltrekt, wordt voor een niet gering deel bepaald door de constitutionele situatie van het lichaam, dat als instrument door de ziel gebruikt wordt.  Soms is zelfs een stemmingsverandering een voorbode van een ziekte die pas later lichamelijk manifest wordt.


We kennen deze samenhang uit de fenomenen die bij de vier temperamenten optreden. Soms worden de temperamenetn, vooral bij kinderen, herkend aan lichamelijke verschijnselen: de bouw van het lichaam, de voorkeur voor bepaald voedsel, de manier van koorts krijgen e.d. Maar meestal wordt het temperament bepaald aan de hand van de zielenuitingen: het reageren op de omgeving, het al dan niet vasthouden aan een eenmaal ingeslagen weg, de wijze van bewegen, het sociale gedrag, enz. De temperamenten hebben hun oorsprong in het etherlichaam (levenskrachtenlichaam). De levenskrachten richten zich enerzijds naar het lichaam, maar werken anderzijds in het bewustzijn.


Een minder bekende constitutionele indeling is te vinden in de beschrijving die Rudolf Steiner van de vier organen hart, longen, leven en nieren gaf. Vanuit het gezichtspunt van deze 'orgaantypologie' is de hierna volgende beschouwing geschreven. Uiteraard zijn er nog vele andere gezichtspunten.

Zauber einer Begegnung

Auf meinem Balkon stehen Töpfe mit Plflanzen und Vasen mit Blumen - mein 'Garten' ist meine besondere Freude, weil ich das Zimmer nur selten verlassen kann und oft das Bett hüten muß, Als ich am 28. Juli 2000, es war ein Freitag, den Balkon betrat, hüpfte zwischen den Vasenund Töpfen etwas am Boden herum. Zu meiner Überraschung flieht es nicht in entgegengesetzer Richtung davon, sondern kommt auf mich zu….

Zauber einer Begegnung

Hella Krause-Zimmer

Zeichnungen von Gabriela de Carvalho

Verhalen en sprookjes rond de geboorte

Verhalen en sprookjes rond de geboorte

Bert Voorhoeve

Op weg naar de aarde

Zoon

O kleine vreemdeling, mijn zoon,

zoals je van de heuvel holt

met wind en zonlicht in je haar,

alsof je uit de hemel komt,

zoals het trouwens is

lichtjaren ver hier vandaan,

God, voor dit ene ogenblik

heb ik misschien een leven lang

bestaan. Ik steek mijn armen uit.

Wat houdt een mens nog over van

het licht waaruit hij is ontstaan?

Pas op, je valt. Het doet geen zeer,

een kind is zoveel dichter bij

de aarde dan de grote mensen

en bij de hemel zo dichtbij

hij komt er nog maar net vandaan.

Jan Willem Schulte Nordholt

opgenomen in: Sprookjes en verhalen rond de geboorte

The Challenge of Rudolf Steiner

The Challenge of Rudolf Steiner

Jonathan Stedall

Hester Anschutz over de film in Motief  (162):

Inspirerend wordt het als je ziet hoe Steiners inzichten in de praktijk werken. Zoals bij de Amerikaanse wijnboer. Ook bij zijn verhaal weinig actiebeelden, maar hij vertelt smakelijk hoe zijn wijngaard bijna ten onder ging aan gangbare teeltmethoden en hoe hij de wijnranken dankzij bd-landbouwmethoden kon redden. De beelden van de prachtig bloeiende wijngaarden onderstrepen zijn verhaal.

En wat is nu de challenge van Steiner uit de titel van de film, het doel dat hij zichzelf stelde in zijn leven? Dat blijken er meerdere te zijn. Zo wilde hij de mens bewust maken van zijn mogelijkheden en daagde hij de mensen uit bewuster in het leven te staan. Maar ook om de eigen toekomst zelf vorm te geven en problemen die je in het leven tegenkomt aan te gaan en door te maken. Alleen dan is ware transformatie mogelijk, aldus de documentaire. Voor de filmregisseur is het belangrijkste inzicht dat hij van Steiner heeft gekregen dat er één wereld bestaat: dat er geen verschil is tussen de onzichtbare en de zichtbare.

Het kwaad als uitdaging

Het kwaad als uitdaging

Bastiaan Baan, Christine Gruwez, John van Schaik

Streef naar ontwaken
Denk in de geest
Leef scheppend het ademende zijn
Ontvang in liefde der goden wilskracht

Citaat van Rudolf Steiner uit: De mens als klankharmonie van het scheppende wereldwoord (GA 230) gebruikt in het boek.

Het kind bouwt zijn huis

Het kind bouwt zijn huis

Monique Wortelboer

uit de Inleiding:

    De situatie van het kind is wereldwijd heel schrijnend. Ik zou bladzijden kunnen vullen met onderzoeken en rapporten over de steeds verslechterende toestand van het kind maar daar worden we niet vrolijk van. De laatste mededelingen gaan in de richting van het opdrogen van de ouder-kindrelatie en over waarnemingen dat kinderen zich niet meer willen laten aanraken, zelfs door de eigen ouders niet. Gevoegd bij de eet- en slaapstoornissen waar we al bekend mee waren, constateren we dat de grens van de menselijkheid is bereikt.
    Uit onderzoek blijkt dat met zeventig procent van de kinderen in onze tijd 'iets aan de hand is'. Ik durf te stellen dat met het merendeel van deze kinderen niets aan de hand is, dat wil zeggen niets aan de hand zou zijn als ze de gelegenheid werd geboden kind te kunnen zijn, gewoon zichzelf te kunnen zijn in hun kindzijn én in een levendige wereld. De verschijnselen die kinderen vertonen, hangen samen met de cultuur waarin ze opgroeien en zijn voor het merendeel niet eigen aan het kind. De cultuur geeft de kinderen niet langer het gevoel dat de wereld heel is en dat is ook niet langer zo want de wereld is in stukken, in twee stukken; die van de elektrische en die van de etherische stroom.
    Sinds de levensomstandigheden op aarde concurrentie hebben gekregen van de elektrische stroom lijkt alles in het leven vanzelf te gaan alleen het leven zelf gaat niet meer vanzelf...

Het Vijfde Evangelie

Het Vijfde Evangelie

Rudolf Steiner

uit het voorwoord van Ed Taylor:

 

    Ieder mens heeft dagelijks duizenden ervaringen, gedachten, belevingen: wat gebeurt daar eigenlijk mee? Reeds lang bestaat de opvatting dat al deze gebeurtenissen als het ware worden ingeschreven in een 'vijfde element', dat bijvoorbeeld in de hindoeïstische traditie 'ether' wordt genoemd en door Jung 'het kollektief onbewuste' . En net zoals ieder mens kan leren de opgeschreven herinneringen te lezen, zo bestaan er ook manieren om de in de Akashakroniek ingeschreven gebeurtenissen te lezen.

    Maar het leren lezen in de Akasha gaat niet vanzelf. Steiner gaf dat zelf aan in de voordrachten over het Vijfde Evangelie:

Ik ben mij er volkomen van bewust dat bij het geesteswetenschappelijk onderzoek waaraan ik mij heb gewijd, vele zaken in eerste instantie met grote moeite en buitengewoon moeizaam uit het geestelijke schrift van de wereld zijn te halen; juist dit soort zaken! (...) Ik wil beslist niet beweren dat ik nu al in staat ben alles wat in de geestelijke schrifttekens wordt weergegeven precies weer te geven. Want (...) ik ervaar veel moeilijkheden en moet me erg inspannen als het er om gaat beelden die met de geheimen van het christendom verband houden, uit de Akashakroniek te halen.

Eten met aandacht

Eten met aandacht

Rya Ypma

uit het voorwoord:


Kun je de vraag doe ik het goed? langzaam ombuigen naar doet het mij goed? Als je zelf kunt voelen dat iets je wel of niet goed doet, wordt het gemakkelijker een verkeerde gewoonte te veranderen. Het veranderen van gewoonten gaat stap-voor-stap en iedere stap kan veel moeite kosten. Het kan ook gewoon niet lukken. Dan gaat het er om, de oorzaak van dat niet kunnen veranderen helder te krijgen. Dit vraagt vervolgens om acceptatie of een andere therapievorm.

De vrijheidsimpuls van de islam

Het goddelijke werkt nooit via dwang. Het zijn de mensen die elkaar in de naam van God tot meningen of handelingen dwingen. Wie tot religie gedwongen wordt, sluit zijn hart af voor het goddelijke en kan dan dus het goddelijke niet naderen. Er zijn ook mensen die door het goddelijke geraakt, verbijsterd of zelfs omver geworpen worden - zo heftig en machtig is die beleving! Maar niemand zal dat ooit als dwang ervaren - integendeel, zoiets is een ware vrijheidsbeleving.

Ibrahim Abouleish in het nawoord van:

De vrijheidsimpuls van de Islam

John van Schaik, Christine Gruwez & Cilia ter Horst

2012: Crisis en Transformatie

2012: Crisis en Transformatie: Transcendentie en de aanval op het ik en Transparantie en de aanval op de ziel
De eerste 2 deeltjes van een serie van vier, gebaseerd op lezingen die Loek Dullaart in het seizoen 2011-2012 heeft gegeven in het studiecentrum voor Anthroposofie in Den Haag.

Wij moeten leren opnieuw te ontwaken

Wij moeten leren opnieuw te ontwaken en onszelf wakker te houden, niet met mechanische middelen, maar door met oneindig geduld de dageraad af te wachten. Hoe diep we ook slapen, hij laat ons niet in de steek.

  Henry David Thoreau

geciteerd door Arthur Zajonc in de inleiding van zijn boek Meditatie