De 12 heilige nachten - Het droomlied van Olav Asteson

Wat een feest: in een goede nieuwe vertaling van Huib Lammers is er eindelijk weer een prachtige uitgave verschenen van het droomlied van Olav Asteson met tekeningen van Hans-Dieter Appenrodt.

Naast het verhaal dat in Telemarken omstreeks  1850 is opgetekend door een dominee vind je een toelichting van Bernard Lievegoed over de achtergronden en een praktische handleiding voor het werken met dromen in de periode van de twaalf heilige nachten van Frans Lutters. Hiermee krijgt het verhaal een goede context en meerwaarde. Je kunt nu gedurende de dagen rond de Kersttijd het boekje op verschillende manieren gebruiken.

Deze oude sage is rond het jaar 1000 ontstaan en werd in de wintertijd in Noorwegen bij het vuur op de donkere avonden vertelt. Het lied beschrijft de tocht van twaalf nachten die Olaf langs de beelden van de dierenriem maakt. De huidige overlevering bevat slechts resten van het oorspronkelijke lied en beschrijft een inwijdingsweg. Zulke wegen zijn nooit simpel en eenvoudig, er zijn meestal onverwachte gevaren die de held, of diegene die inwijding zoekt, op zijn pad vindt.
De taal, waarin het lied tot leven komt, klinkt krachtig. Bij het hardop lezen versterken de herhalende zinnen het ritme en merk je dat de woordklanken mooi klinken en de tekst soepel loopt. Naast het lied staan prachtige zwart wit tekeningen van Hans Diether Appenrodt die datgene wat verteld wordt in beeld weergeven.                                                                                                                   

Frans Lutters geeft een heldere handleiding voor diegenen die zich in die periode bezig wil houden met een terugblik op het jaar of met de dromen in deze bijzondere tijd. Het is prettig dat de aanwijzingen kort en helder zijn zonder veel inhoudelijke teksten over het verhaal, hierdoor is het heel duidelijk wat je kunt doen.  De oorspronkelijke Noorse tekst is achterin opgenomen met een toelichting van de vertaler.

Marijke Steenbruggen

Het Onze Vader

Het Onze Vader

Judith von Halle

Het Onze Vader is een bekend gebed.  Maar dat betekent nog niet dat we begrijpen wat het gebed wil zeggen. Hoe vaker je het hoort, des te gemakkelijker glijden de woorden langs je heen.   
Het beeldende taalgebruik van Judith von Halle heeft het effect dat je als het ware als lezer in de tijd dat het gebed voor het eerst klonk, komt te staan. 
Dit wordt vaak bewerkstelligd door kleine zinnetjes:  

voordat Christus de discipelen en de vrouwen het Onze Vader schonk, wendde Hij zich tot hen vol warmte en liefde.
 

 

Na het lezen van deze zin ontstaat bij mij een helder beeld voor me van mensen, mannen én vrouwen, die mogen het horen.   

 

Dit is het begin van een verhaal waarin de schrijfster achtergronden onthuld die samenhangen met de woorden die in dit gebed worden uitgesproken. Na lezing van het boekje hebben de woorden van het Onze Vader voor mij een andere context gekregen: meerzeggend.   

 

Een nieuwe ontdekking dus. 

 

Marijke Steenbruggen

Wordt vervolgd

Wordt vervolgd

de logica van karma en reïncarnatie

Michiel Rietveld

Twintig jaar geleden zou het onderwerp bijzonder zijn geweest, maar inmiddels is de belangstelling voor karma en reïncarnatie gewoon geworden.

Michiel Rietveld is van mening dat dit komt omdat het onderwerp aan de orde is in deze tijd en hij meent dat je er baat bij kunt hebben als je op de hoogte bent van de logica die ten grondslag ligt aan de werking van herbelichaming en levenslot. 

Na een inleidend woord van Hans Stolp maakt  Rietveld duidelijk dat hij het onderwerp benadert vanuit de werkhypothese dat karma en reïncarnatie bestaan, het zijn realiteiten, maar de verklaring ervan onttrekt zich principieel aan de materiele wereld die weegbaar, telbaar en meetbaar is. Dat is een uitdagend uitgangspunt! Vervolgens bouwt hij zijn betoog logisch op door de lezer uit te nodigen mee te gaan in zijn verhaal en mee te doen met de oefeningen, waardoor je zelf ervaringen opdoet die je iets kunnen leren.   

Wat de auteur knap gedaan heeft is dat hij voor de ideeën van Rudolf Steiner eigen woorden heeft gevonden. Het ingewikkelde van het onderwerp is dat je alleen uit eigen ervaring over nieuwe ontdekkingen kunt vertellen, heb je die eigen ervaring niet dan blijft het praten óver of reproduceren van wat je gehoord of gelezen hebt van anderen.  Rietveld wisselt eigen ervaring en eigen onderzoek af met ideeën van Steiner en heeft daar een knappe balans in gevonden. 

Het accent ligt op het mee kunnen denken met de logica van zijn werkhypothese om van daaruit tot eigen waarnemingen en ervaringen te komen. 

Wil je meer over herbelichaming en levenslot weten, dan is dit een goed leesbaar boek.

Marijke Steenbruggen

Het Avondmaal

Het Avondmaal 

Judith von Halle

Een mooi uitgegeven boekje met leeslint waarin het proces beschreven staat van de voorchristelijke cultus tot transsubstantiatie.
De schrijfster vertelt in haar eigen, kenmerkende stijl over de gebeurtenissen in de tijd van het begin van de  jaartelling in heldere bewoordingen. Door deze helderheid komt de essentie van de gebeurtenissen aan het licht. Wat was het wezenlijke van de ontwikkelingen in de tijd van het leven van Christus op aarde? En wat werd anders en leerde Christus aan zijn leerlingen?

Judith von Halle geeft een duidelijk beeld van die tijd en van de ontwikkeling die de mensheid sindsdien is gegaan waardoor je een duidelijk gevoel krijgt voor het verschil tussen toen en nu.
De wereld werd toen anders beleefd door de mens, de hemel was dichterbij en helemaal niet abstract zoals wij er in onze tijd over praten en denken. Door die ontwikkeling kijken wij met meer afstand  en stellen de vraag: wat is nu nog de betekenis van het avondmaal? Is die betekenis er nog wel? Judith von Halle geeft haar antwoord op deze vragen en laat aan de hand van drie onderdelen: het Pesachfeest, de voetwassing en de transsubstantiatie de metamorfose die plaatsvond zien en beschrijft welke betekenis dit kan hebben voor mensen in onze tijd.

Marijke Steenbruggen

Het achtvoudige pad

Het achtvoudige pad

Joop van Dam

Er bestaan allerlei boeken met oefeningen die bedoeld zijn om te leren omgaan met  innerlijke stemmingen.  Allemaal flappen we er wel eens iets uit waar je zelf van schrikt als je de reactie van je gesprekspartner ziet, zo had je het niet bedoeld! Om bijvoorbeeld met dit soort impulsieve uitingen te leren omgaan is mijn favoriet jarenlang het achtvoudig pad geweest. 
Deze reeks van oefeningen komen uit het boeddhisme en is door Rudolf Steiner beschreven als de leer van liefde en medelijden. Mijn enthousiasme ontstond door de mogelijkheid om er praktisch mee om te gaan. Je kunt deze oefeningen gemakkelijk in de praktijk van elke dag toepassen ook als je druk bent met kinderen en een baan.  
Joop van Dam is er een ware meester in om de essentie van de oefening te beschrijven in begrijpelijke taal, zodat je er van harte mee kunt instemmen om dat te gaan oefenen. 
In het boek staan de oefeningen beschreven, dan de verbinding met de dagen in de week en hoe ze in de praktijk gebracht kunnen worden. Voor mensen die met mensen werken in zorg, verpleging, onderwijs, opvoeding en coaching: de oefeningen zijn basiselementen van de beroepsattitude, daarom is er een hoofdstuk waarin de oefeningen in verband gebracht worden met dit praktisch werk. 
Joop van Dam geeft ook handige tips die de kans op volhouden vergroten. Want je kunt het met zorg uitgegeven boekje lezen, er zelfs enthousiast door worden, maar het gaan doen en het volhouden is toch een persoonlijk besluit. Door de praktische toepasbaarheid zou ik aanbevelen: aan de slag, het is de moeite waard.

Marijke Steenbruggen

Een kind is zichtbaar geworden liefde

Een kind is een zichtbaar geworden liefde

Mieke Mosmuller

De ‘chemie’ die er tussen twee mensen kan zijn is uniek van karakter en daardoor meestal voor anderen  herkenbaar. Niemand anders heeft er toegang toe en daarom roept het een gevoel van buitengesloten zijn op. Het paar wordt door 'iets' omhuld: een sfeer, een aura. Pijnlijk en kwetsend is het als je meemaakt dat dat tussen jou en je partner uitgewerkt is.  Dit wordt ervaren als een groot verlies waar ook hevig om gerouwd kan worden.

Maar waar komt deze unieke sfeer, dit aura vandaan? Uit instinctmatige aantrekkingskracht? Heeft het met lust en genot te maken?

Mieke Mosmuller onderzoekt deze vraag op een opvallende manier. Zij beschrijft fenomenen en stelt vragen naar eigen ervaringen van lezers. Hierdoor houdt ze het ‘schoon’ en blijft een moraliserende toon achterwege.  Toch is het ook duidelijk door welke bril zij naar de wereld kijkt: de mens is voor haar een uniek wezen waarin het ‘aardse’ en het ‘kosmische’ elkaar ontmoeten.  De basis voor een goede opvoeding is voor haar de bezinning op de vraag: wat is een mens, wat is een kind? Daar geeft ze in haar boek geen kant en klaar antwoord op, ze is tenslotte arts en filosoof. Zij spoort de lezer aan mee te gaan in de zoektocht waarin zij fenomenen beschrijft en vraagt om die aan eigen ervaringen te toetsen.

Door dit proces ontstaan er bij de lezer persoonlijke en individuele beelden en een stroom van inzichten komt op gang.  Het geheim is dat als je niet alleen met je hoofd leest, maar ook je eigen ervaringen erbij betrekt, er gevoelens worden opgeroepen die de ervaring verdiepen zodat die je beter bijblijft.  Mosmuller geeft namelijk  ‘opdrachten’. Opdrachten kunnen antipathie of sympathie oproepen, je kunt eroverheen lezen óf er mee aan het werk gaan. De auteur beveelt natuurlijk het tweede aan. 

De opvoeding van het kind van 0-7 jaar wordt per jaar besproken.  Ze geeft tips over wat te doen bij pestgedrag en bij gepest worden en ze zegt iets over hoe je kunt voorkomen dat er een plaaggeest wakker geroepen wordt bij een kind. Onderwerpen zoals een trage of gestoorde ontwikkeling, angsten, erfelijkheid, de zorg voor het lichamelijke en ziekte hebben een eigen hoofdstuk gekregen. Het doel van Mosmuller is om de lezer boordevol vragen achter te laten: een kind heeft antwoorden bij zich, en waar het geen antwoord heeft begint de taak van de opvoeders. Dit boek is hierbij een inspirerende hulp en doordat Mieke Mosmuller fenomenen die je kunt zien koppelt aan eigen ervaringen beklijft het gelezene heel goed.
 

Stichwort Karma

Stichwort Karma

Rudolf Steiner

Herausgegeben und zusammengestellt von Hans Stauffer

Als ik een boek met verzamelde fragmenten of citaten in een boekhandel zie liggen, loop ik er meestal aan voorbij. Maar aan dit boekje bleef mijn oog haken en voordat ik het wist had ik het ook in de hand.
Een dun, klein blauw boek, waarin de samensteller Hans Stauffer, rond bepaalde levensthema’s  teksten bij elkaar heeft  gezocht uit de vele boeken van Rudolf Steiner. Misschien is het wel de bescheiden omvang die mij ertoe bewoog om het te gaan lezen. 

Karma, een onderwerp dat voor Steiner een centraal thema is, is niet direct iets dat licht verteerbaar is. De rij paarse (Duitse) of rode (Nederlandse) boeken waarin de karmavoordrachten uitgegeven zijn,  kijken mij vaak ‘streng‘ aan; woordloos stellen ze je de vraag: ‘en wanneer komen we nu eens allemaal aan bod?’  Ze hebben gelijk, vaak lees ik er hap snap in, omdat een bepaald proces nou net daarin beschreven staat.

Maar nu dit bescheiden boekje: het belooft heel wat, het eerste hoofdstuk gaat over het wezenlijke van karma. Daarna volgen fragmenten over karma in relatie met het leven na de dood, vrijheid, toeval, erfelijkheid, Boeddhisme & Christendom, het persoonlijk leven, familie of gemeenschap, met de wereld en catastrofes.
De fragmenten zijn kort en goed samengesteld, het onderwerp staat steeds boven het stukje tekst vermeld en achterin staan de voordrachten genoemd waar ze uit gehaald zijn.
Voor de tekst is een prettige letter gebruikt, misschien voor de wat oudere lezer aan de kleine kant.
Het laatste hoofdstuk gaat over karma-oefeningen. Je kunt, door ze te doen en dat een tijd vol te houden onderscheidingsvermogen ontwikkelen ten aanzien van de dagelijkse gebeurtenissen. Want  waarom kom je in bepaalde situaties terecht of vinden er gebeurtenissen plaats?
Maar het belangrijkste is dat je nu (nog) niet hoeft te weten hoe het leven karmisch in elkaar steekt. In deze tijd is de boodschap van Steiner: wees je ervan bewust dat je een burger van twee werelden bent. Na dit aardse leven ga je terug naar de geestelijke wereld om van daaruit opnieuw een volgend aardeleven op te zoeken. Als je dit echt tot je door laat dringen, kijk je anders naar de wereldgeschiedenis en naar de aarde.   Verleden, heden en toekomst het is allemaal in je aanwezig. Het laatste hoofdstuk van het boek sluit mooi aan bij het eerste hoofdstuk waarin het duidelijk wordt dat je niet voor de eerste keer leeft.

Marijke Steenbruggen

Het brein

Het brein

Rudolf Steiner

Aanhakend aan de actuele discussie over het brein is er nu ook een verzameling teksten en citaten van Rudolf Steiner vertaald door Christiaan Niewold. 

Een aantal natuurwetenschappers geloven sterk, zijn misschien wel echt overtuigd van de hypothese dat onze hersenen ‘gedachten afscheiden’.  Iedere keer als ik dit lees, vraag ik me af wanneer er een ‘deodorant’ op de markt gebracht gaat worden om dit proces tegen te gaan, want fris en oorspronkelijk klinkt het niet. Dus ben ik benieuwd naar dit boekje. 

In negen hoofdstukken worden verschillende onderwerpen, wat het brein betreft,  door middel van fragmenten uit voordrachten en geschreven teksten van Steiner toegelicht:

- hersenen & denken

- de vorming

- het wezen

- het instrument

- het brein als spiegelapparaat 

- denken als doodsproces

- de hersenen en het ik

- brein en kosmos

- het denken bevrijden van de hersenen

De hoofdstukken bestaan uit losse fragmenten die los van elkaar gelezen en begrepen kunnen worden.                                 

Voorlopig zal in de discussie voor en tegen de hypothese van ‘gedachten worden door hersenen uitgescheiden’ niet veel veranderen: je bent het er mee eens of niet. Het cruciale punt in de discussie ligt volgens mij op een ander vlak: kijk je vanuit een materialistisch of spiritueel perspectief naar de mens. Is de mens een materiele toevalstreffer met hersenen of een geestelijk wezen dat gebrúik maakt van fysieke hersenen.Die tweede hypothese is veel persoonlijker en voor natuurwetenschappers ongewoon en overbodig, zij houden het bij de eerste hypothese, de tweede vinden ze onzin want zij gaan uit van de aanname dat de natuurwetenschap onpersoonlijk en objectief is. 

Meegaan in de gedachten van andersdenkenden ligt dus niet zo eenvoudig. Dit boekje bedient wel diegenen die al denken te weten dat mensen hun brein niet zijn. Het lezen van deze fragmenten is de moeite waard en verhelderend als je de moeite neemt er echt zelf verder over na te denken. Het boekje wordt afgesloten met bronvermelding en herkomst van de fragmenten.                                                         

Een fragment uit het boek ter afsluiting:

‘Wat heeft de hersenen opgebouwd? 

 In het licht zelf zijn de scheppende krachten voor het oog aanwezig, net zoals in de wereld van het geluid de scheppende krachten van het oor aanwezig zijn, kortom, het hele lichaam, alle organen worden door de scheppende krachten van het universum gevormd. Wat heeft de hersenen opgebouwd? Als er niets na te denken viel waren er ook geen hersenen’.                                       Rudolf Steiner, fragment blz. 24.

Marijke Steenbruggen

'Goh!' Onbegrepen gedrag Bron van creativiteit

'Goh!' Onbegrepen gedrag  Bron van creativiteit

Albert de Vries en Thijs Schiphorst

Het is maar al te verleidelijk om direct te beginnen met gangbare interpretaties in de trant van ‘dit is het zoveelste boek over…’. Ja, waarover eigenlijk? 

Eén van de raadgevingen in het boek: volg iets, ook al snap je niet direct de inhoud, neem de situatie zoals die is, door ‘ja’ te zeggen. Daarbij is het een uitdaging dit niet-weten zo lang mogelijk uit te houden. Door ‘ja’ te zeggen tegen de situatie, sta je stil bij wat er is. Je neemt het in je op en benoemt, wat er is. De auteurs noemen dit ‘mediterend inkeren’. 

De volgende stap in dit proces is dat je datgene wat er is, een plek geeft en het daar houdt waar het thuis hoort: ‘passend plaatsen’. 

Na dit toegepast te hebben en ‘ondergedoken’ te zijn, wil je als derde stap in het proces, schrijven ze, voelen en ervaren dat het proces, dat beschreven staat ook klopt. De auteurs willen mensen, die samenwerken met mensen al of niet met een verstandelijke beperking en autisme, tools geven zodat je kunt omgaan met ‘moeilijk of onhandelbaar’ gedrag. Dit heet in het boek ‘onbegrepen gedrag’; je kunt gedrag dat als moeizaam of onmogelijk beleefd wordt met hun methode positief als bron van creativiteit zien. 

Heel systematisch aan de hand van drie voorbeelden onthullen de auteurs de voortgang in dit proces. 

Het eerste deel gaat over het thuisraken in en leren werken met deze methode. Je vindt er zelfs voorbeelden van hoe je het op papier(werkbladen) kunt noteren zodat het proces transparant is. 

In deel twee wordt het ‘ontdekkend samenwerken’ in een team beschreven. Dit gebeurt op dezelfde zorgvuldige manier. Ook hier veel heldere voorbeelden van hun methode van ontdekkend samenwerken. 

In deel drie is er aandacht voor ‘verbindend wekken en sturend leidinggeven’.  

 Tenslotte vind je in deel vier een aantal onderwerpen geschetst vanwaaruit zij werken zoals:  de vrije wil, het meebewegen met behoud van eigen oriëntatie, ervaringen verdichten, de intuïtieve handeling  als inspiratie voor deze methodiek. 

Is dat wat de auteurs in de titel beloven ook tevoorschijn gekomen in het boek? Veel meer dan dat, naar mijn idee! Het boek heeft ook nog eens een ‘glanzend randje’ door de mooi verzorgde en afgewogen lay-out. De inhoud is weliswaar bedoeld voor mensen die in de zorg werken. Maar na lezing zie ik het als een praktisch werkboek voor een grotere groep mensen. Wie wordt er niet dagelijks geconfronteerd met het fenomeen ‘onbegrepen gedrag’ ? Door de zienswijze en tips die Albert de Vries en Thijs van Schiphorst aanreiken, krijg je een nieuwe uitdaging om mee aan de slag te gaan. Het boek is praktisch bruikbaar in het dagelijks samenleven en samenwerken. Het is een praktisch bruikbaar boek dat hopelijk veel afnemers vindt, die, als ze uit hebben, een zucht slaken: 'goh,  wat een geluk dat dit boek verschenen is!' (goh = gelukte onverwachte handeling)

Marijke Steenbruggen                                                                                                    

De aarde zal weer vruchtbaar zijn

De aarde zal weer vruchtbaar zijn

Ellen Winkel

Met de linkerlaars aan zijn rechtervoet en de rechterlaars aan zijn linkervoet, zodat de veel te grote schuiten wat beter bleven hangen, stond hij de heg rond het huis te knippen. De motivatie om dit voor hem, de stadsmens Roel van Duijn, ongewone lichamelijke werk te blijven doen waren de inspirerende verhalen van boer Matthias Guépin. Voor Matthias waren bijvoorbeeld de aanwezigheid van kabouters een realiteit. Niet dat hij rode puntmutsjes tussen de suikerbieten zag lopen, maar hij ervoer de aanwezigheid van ondersteunende natuurkrachten, de geestelijke wezens die in verhalen en sprookjes voorkomen als kabouters, waternimfen, elfen, vuurwezens. Hij vertelde Roel dat het deze wezens waren die de planten hielpen groeien. Die beleefde realiteit in combinatie met omgeploegde aarde, groenende gewassen, regen, wind, zon, handelingen vanuit respect en in ‘samenspraak’ met het land, inspireerde Roel om, terug in de stad, een beweging van ‘kultuurkabouters’ in het leven te roepen. Dat was wat de stad op dat moment nodig had, groenkracht om in verbinding te blijven met de vruchtbare aarde!                                                                                                    

Dit is één voorbeeld van de vele verhalen en voorbeelden over hoe enthousiast en geïnspireerd mensen in de begintijd van de Biologisch Dynamische landbouw aan het werk waren. Handen uit de mouwen en ’s avonds aan tafel met elkaar voordrachten lezen. Voordrachten van Steiner waarin stond waarom, wat en hoe te doen, maar  die vooral ook de context gaven waarbinnen je aan het werk was.   

Je leest het De aarde zal weer vruchtbaar zijn als een roman, je blijft lezen, je wil de energie die voelbaar opstijgt uit alle verhalen,  niet loslaten. 

Ellen Winkel schrijft enthousiaste en levendige portretten van de mensen die pionier waren in de BD of daaromheen: Marie Tak van Poortvliet, Ehrenfried Pfeiffer, Hans Henze en Marien Steijn, Hans Wolterbeek, Klaar en Mieneke de Boer, Willy Schilthuis, Mathias &Wilfriede Guépin, Jan Schrijver, Koos Bakker. Zij stonden aan de wieg en kindertijd van het wezen Biologisch Dynamische Landbouw. 

En hoe is het nu? Stadsmensen zijn vaak georiënteerd op biologische producten. Het dynamische, dat naar de levendige wisselwerking wijst tussen kosmos, mens en aarde, blijft vaak als een bedremmeld boertje aan de kant staan. Boeren en tuinders die lid van de BD vereniging zijn, werken daar, naast belangenbehartiging, nog steeds aan inspiratie vanuit de antroposofie, aan het hoe en waarom van handelingen en het gebruik van preparaten op het bedrijf. 

Koos Bakker is een pionier op het gebied van distributie en oprichter van verdeelcentrum Gaea. Hij werkt nu samen met anderen in het bedrijf Estafette Odin, dat zich blijft ontwikkelen en vernieuwen. Via groentetassen, Estafette-winkels, cursussen over o.a gemeenschapsvorming in de Estafette Academie en gezond kapitaalbeheer, zoeken zij naar  eigentijdse vormen. 

Verstaanbare woorden vinden voor het belang van ontwikkeling en groeiprocessen is belangrijk voor het werk op het land zodat niet alleen maar het ‘nut’ aandacht krijgt. Goede vormen vinden, die gezond makend in een samenleving werken, is een andere kant. De energie die mensen daaraan ontwikkeld hebben, heeft de auteur, Ellen Winkel, fantastisch in woorden kunnen vangen, je leest het achter elkaar uit. Het lezen over idealen die zichtbaar zijn geworden, maakt je warm  en geeft je hart vleugels. 

Wat ga je doen?  Het boek kopen natuurlijk. Doen!

Marijke Steenbruggen

Even voorstellen

Als vierjarige werd ik, op zaterdagmiddag, achter op de fiets meegenomen naar de bibliotheek. Mijn zus dropte me daar bij een mevrouw die een verhaal vertelde, maar dat was alleen maar het voorspel van de pret. Daarna mocht ik in onvoorstelbaar grote kasten boeken zoeken. En dan: de zoektocht naar vier boeken die ik mocht lenen. Met warme wangen legde ik het stapeltje op de toonbank en wachtte met spanning of de stempel werd gezet, dan was de buit veilig en stopte ik ze in de tas om ze mee naar huis te nemen. 

De liefde voor boeken & lezen & plaatjes is nooit overgegaan. Vandaar dat het niet verbazingwekkend is dat die liefde ook zichtbaar is in mijn cv. Er waren jaren van werkplezier tussen boeken in de boekwinkel van de Bast in Amsterdam en De Nieuwe Boekerij in Zeist. Maar ook jaren waarin ik recensies over boeken schreef voor de tijdschriften Jonas en Motief gaven me aanleiding veel te blijven lezen en op zoek te gaan naar ‘nieuwe’ op de Frankfurter Buchmesse en de toenmalige Vers voor de Pers. En nu de vraag voor aandacht voor ‘het antroposofische boek’. Het zal af en toe ‘kreunen, steunen of genieten’ zijn, maar het is zeker de moeite waard, dacht ik, dus kijk ik nu vol verwachting en nieuwsgierig naar wat uitgevers en schrijvers op tafel leggen.

Marijke Steenbruggen

De geheimen van het licht: Lichtschilderingen

Voorbeelden van lichtschilderingen gemaakt door Wim Kops; illustraties uit zijn boek: De geheimen van het licht
Kijk ook op de website van Wim Kops waar hij iets vertelt over deze techniek.

De geheimen van het licht

Alleen al de vele prachtige betoverende foto’s van licht maken  je nieuwsgierig naar dit boek.

Inzicht in de raadselen van het leven wordt er beloofd. Als iets zichtbaar is, dan betekent het dat er iets ín, of áán het licht is gekomen. Het sleutelwoord is dus Licht.

Als er één ding duidelijk wordt in dit boek is het, dat Kops stelt dat we in wezen niet weten wat licht echt is. Er zijn formules, daar kun je mee werken maar die maken je niet wijzer wat het wezen van licht betreft. Wim Kops ontdekt dat voor hem, licht de drager van al het leven is. Daardoor werd zijn onderzoek, een zoektocht naar de geheimen van het licht en die tocht is nog niet afgelopen.

Tijdens zijn onderzoek ontdekte hij de techniek van ‘lichtschilderingen’.  In de bijlage aan het eind van het boek heeft hij globaal de technische principes beschreven en geeft hij tips om het ook zelf te gaan doen, tevens geeft hij, mocht je meer willen weten, het adres van zijn website: www.degeheimenvanhetlicht.nl. Het zijn fraaie scheppingen waarin hij  de zes oerkleuren van het zonlicht als ‘verf’ gebruikt, met verrassend resultaat.

Wat komt er in het boek aan het licht? De hoofdstukken zijn:                                                                                                                                                             

1. verbazingwekkende lichtverschijnselen
2. het grote raadsel van het zien
3. de mysterieuze wereld van de kleuren
4. de geschiedenis van het licht
5. het licht als wegwijzer
6. licht en de allerkleinste wereld
7. het levende licht     

Werkelijk alles wat met licht te maken heeft,  wordt hierin behandeld of het nu de menselijk aura is of de breking van licht, het ceremoniële vuur of een revolutionaire ontdekking: elektromagnetische inductie, Einstein: de geboorte van de kwantumtheorie, elektronen en protonen, Steiner: moraliteit, liefde en het ware licht. Het is een goed beschreven geschiedenis van het licht.

Wat komt er in onze tijd aan het licht? Eerst was het de milieuvervuiling, daarna crisissen van allerlei soort die het leven onzeker maken, nu de laatste tijd hebben allerlei fraudes zich daarbij gevoegd. Het zijn zaken die het (samen)leven bedreigen. Dat wat aan het licht komt, roept op, om het (samen)leven in een nieuw licht te gaan zien, een andere zienswijze te ontwikkelen, andere doelen te stellen. 

De stijl van Kops is vlot leesbaar. Hij geeft veel voorbeelden om duidelijk te maken wat hij wil zeggen. In feite roept hij je op om oude standpunten te verlaten, gewoontes te veranderen, nieuwe zienswijzen te onderzoeken en die je eigen maken: het vergt inspanning, maar het is volgens hem aan de orde en de moeite waard.

Kops geeft een bruikbare weg aan om een actuele verhouding te vinden tot innerlijk en uiterlijk licht. Ideeën zijn eerst onzichtbaar, maar als ze aan het licht komen en levensvatbaar zijn, dan is het goed dat je er kennis van kunt nemen. Een aantrekkelijk boek, zorgvuldig uitgegeven met veel gekleurde illustraties en betoverende foto’s van licht.

 

Marijke Steenbruggen
De geheimen van het licht
Wim Kops

De inwijdingsweg van Rudolf Steiner en het geheim van het ik

In dit boekje vind je een voordracht van Prokofieff gehouden in Bologna in 2011 en als bijlage twee autoreferaten van Rudolf Steiner. Het onderwerp van Steiner’s bijdrage is de inspirerende basis voor de inhoud van Prokofieff. Kern van het betoog van Steiner was, dat het Ik van de mens zich niet – zoals je misschien zou denken –  in, maar buiten de mens bevindt. Als je ‘ik ‘ zegt in het dagelijks verloop van de dag, dan zou dat een spiegeling zijn van wie je in wezen, als werkelijk groter en omvattender ‘Ik’, bent. Een filosofisch uitgangspunt om daar over na te denken en het te willen begrijpen hoe dit bedoeld is en wat dit betekent.                                                                                                

Prokofieff probeert daar de lezer bij te helpen in zijn voordracht. Aan de hand van een voorbeeld uit een voordracht van Steiner beschrijft hij drie manieren van denken. Het intellectuele denken is ons allen eigen, de tweede manier van denken noemt hij het morfologisch denken. Hier ga je niet van feitelijk zintuiglijk waarneembare gegevens uit, maar je denkt in processen. Het is een denken dat groeit en gedijt, verwelkt en vergaat, het zijn geen ruimtelijke voorstellingen die je daar hebt, maar je denkt in de levende stroom van de tijd, alles is in ontwikkeling. De derde manier van denken kan zich van hieruit verder ontwikkelen, door nu het denken zelf als onderwerp te nemen. Het is een belevende waarneming, het denkproces, als reëel innerlijk levensproces te kennen. Wat je waarneemt is het denken zelf waarin het wezen van je groter/ hoger ‘Ik’ leeft. Hier ligt volgens Steiner en in navolging volgens Prokofieff de plek waar een mens de vrijheid heeft om nieuwe gedachten gewaar te worden. Los van zichzelf en los van de wereld om hen heen. Dit betekent een ontmoeting, een moment van ‘samenvallen’, met het wezenlijke groter ‘Ik’ dan jezelf dagelijks bent. Hier ervaar je de echte realiteitskracht van gedachtes, die er niet alleen vandaag, maar ook gisteren en morgen ‘in de lucht’ aanwezig zijn. 

Hou je van filosofie en wil je ook met duurzaamheid bezig zijn, dan kan verrassend genoeg de inhoud van dit boek een bijdrage geven.

Marijke Steenbruggen

Sergej O. Prokofieff

De inwijdingsweg van Rudolf Steiner en het geheim van het ik

vertaling:  Ton Jansen

Over liefde

 Liefde die van wijsheid is vervuld, wijsheid die met liefde is doordrongen - dat is het hoogste.

Rudolf Steiner

uit GA 56

uit:  Over liefde

Rudolf Steiner

beeld: Liesbeth Takken

vertaling: John Hogervorst